Mijn Reis naar Digitale Vrijheid: Weg van Big Tech, Stap voor Stap

Als iemand die altijd gefascineerd was door technologie, voelde het jarenlang vanzelfsprekend om mee te draaien in de wereld van Big Tech. Microsoft, Facebook, Gmail… alles wat iedereen gebruikte, was ook voor mij de standaard. Maar dat veranderde enkele jaren geleden drastisch, toen ik een opleiding tot Data Protection Officer (DPO) volgde. Vanaf dat moment begon ik me steeds bewuster te worden van de impact van technologie op mijn leven en keuzevrijheid.

Dat bewustzijn was het begin van een reis — een zoektocht naar digitale autonomie en privacy.

De eerste stappen: bewustwording en alternatieven

Mijn nieuwsgierigheid leidde me naar alternatieven die op dat moment nog vrij onbekend waren. Zo installeerde ik Signal, een privacyvriendelijke chatapp. Aanvankelijk vond mijn vrouw het “weer zo’n projectje” van mij, maar voor mij voelde het als een symbolische eerste stap.

Ik begon te luisteren naar de Das Prive Podcast, die me hielp om privacy niet langer als abstract onderwerp te zien, maar als iets wat rechtstreeks impact had op mijn dagelijks leven. Ook begon ik meer te lezen over het onderwerp — boeken die me confronteerden met hoe Big Tech en sociale media onze aandacht manipuleren, data verzamelen, en verdienmodellen bouwen op onze gedragingen. Daarnaast gaven andere titels me inzicht in hoe cybercriminelen gebruikmaken van kwetsbaarheden in particuliere systemen — iets wat me deed inzien dat privacy niet alleen over ‘niets te verbergen’ gaat, maar over zelfbescherming en digitale weerbaarheid.

Ik weigerde steeds bewuster cookies. Dankzij Exodus Privacy Audit ontdekte ik welke toestemmingen apps van mij vroegen — vaak véél te veel. Sommige apps verwijderde ik meteen. Voor andere begon de zoektocht naar betere alternatieven.

Gmail eruit, ProtonMail erin

Een van de grotere stappen was de overstap van Gmail naar ProtonMail. Wat eerst aanvoelde als een onoverkomelijke drempel, bleek in de praktijk erg vlot te verlopen. Sindsdien gebruik ik meerdere aliassen en ben ik veel bewuster van mijn online identiteit.

Ook mijn browsergedrag veranderde. Ik stapte over op Brave, gebruikte DuckDuckGo en StartPage als zoekmachines, en ruilde ChatGPT in voor alternatieven zoals duck.ai. Het resultaat? Een veel grotere controle over mijn data én een rustiger gevoel over mijn digitale footprint.

Mijn smartphone, mijn regels

Mijn smartphone werd geleidelijk aan een apparaat dat ik volledig zelf beheer. Ik ontdekte dat veel apps niet noodzakelijk waren, en schakelde over naar het gebruik van websites in plaats van apps. Uiteindelijk besloot ik mijn toestel te flashen met GrapheneOS — een privacyvriendelijk besturingssysteem. Dat betekende: geen tracking, geen ongevraagde updates, geen overbodige toegang tot mijn gegevens.

Toegegeven, het was soms wat minder gebruiksvriendelijk, maar wat ik ervoor terugkreeg — controle, snelheid, rust — was het meer dan waard.

Fijnmazige privacyinstellingen, sterke wachtwoorden en MFA

Tegenwoordig neem ik uitgebreid de tijd om privacyinstellingen op elk platform te verfijnen. Geen standaardinstellingen meer. Ik wil zélf weten wat ik deel en met wie.

Ook mijn wachtwoordbeheer kreeg een serieuze upgrade. Na omzwervingen via LastPass en NordVPN kwam ik uiteindelijk ook hier uit bij Proton, waar ik nu mijn wachtwoorden beheer. Voor elk account gebruik ik een uniek en complex wachtwoord. Geen hergebruik meer, geen standaardwachtwoorden, geen post-its op het scherm. Het vroeg wat aanpassing in mijn dagelijkse gewoontes, maar het levert een enorme winst op in veiligheid én gemoedsrust.

Daarnaast activeerde ik op al mijn accounts multifactorauthenticatie (MFA). Hiervoor gebruik ik Aegis Authenticator, een open source app die lokaal draait en mijn codes veilig opslaat zonder afhankelijk te zijn van de cloud. Het is een extra stap bij het inloggen, maar eentje die me telkens opnieuw bevestigt: mijn digitale leven is beter beschermd dan ooit tevoren.

VPN als standaard, slimme apparaten met gezond verstand

Een andere vaste gewoonte is het altijd gebruiken van een VPN. Niet enkel op reis of in cafés, maar standaard — overal. Het idee dat mijn internetverkeer versleuteld is en mijn IP-adres verborgen blijft, geeft een geruststellend gevoel.

Daarnaast denk ik twee keer na voor ik “slimme” apparaten in huis haal. Een slimme thermostaat, deurbel of speaker? Alleen als ik zeker weet dat het lokaal werkt, geen constante cloudverbinding vereist, en Europees ontwikkeld is. Liever minder “slim”, maar meer vrij.

Exit Windows, enter Linux

De laatste grote stap: afscheid nemen van Microsoft Windows. Het duurde even voor ik alles had overgezet naar Linux, maar ook dit bleek uiteindelijk eenvoudiger dan gedacht. Bovendien gaf het opnieuw dat vertrouwde gevoel van controle: ik bepaal wat er draait, hoe en wanneer. En alsof het toeval was, kondigde Microsoft net die week aan dat de controversiële Recall-functie opnieuw actief zou worden in Europa. Mijn beslissing voelde ineens nóg beter.

Ben ik nu volledig Big Tech-vrij?

Het eerlijke antwoord: nee. Natuurlijk laat ik nog altijd digitale sporen na. En ja, af en toe gebruik ik nog tools van grote spelers — LinkedIn is een kleine guilty pleasure. Maar het grote verschil is: ik maak die keuzes bewust. Elke keer maak ik de afweging: Is het de moeite waard om mijn data te delen? Wat krijg ik ervoor terug?

Is het de moeite? Absoluut.

Vaak hoor ik dat mensen zich afvragen: Is het echt de moeite om alternatieven te zoeken? Is dat niet lastig, tijdrovend of beperkt? Mijn antwoord, uit eigen ervaring: ja, het is de moeite waard. Niet omdat het altijd makkelijker is, maar omdat het me meer rust, meer controle, en meer autonomie heeft gegeven.

Ik ontdekte dat er vaak open source-oplossingen bestaan die net zo gebruiksvriendelijk zijn als hun Big Tech-tegenhangers, maar zonder de verborgen kosten — zoals je data of privacy. En vaak zijn ze nog gratis ook.

Begin klein. Blijf leren. Jij kunt dit ook.

Digitale vrijheid hoeft niet alles-of-niets te zijn. Het begint met één keuze. Een andere maildienst. Een nieuwe zoekmachine. Het gebruik van een VPN. Of gewoon: de instellingen van je apps en toestellen kritisch bekijken.

Gun jezelf de ruimte om te experimenteren en te ontdekken. Je hoeft geen techneut te zijn om hiermee te beginnen. En wie weet ontdek je net als ik: digitale vrijheid is dichterbij dan je denkt.

Yes you can.