Wat is het?
Helpdeskfraude is een vorm van oplichting waarbij een oplichter zich voordoet als medewerker van een technische helpdesk of klantenservice. De oplichter benadert het slachtoffer, vaak telefonisch of via een nepwebsite, en beweert dat er een probleem is met hun computer, software of accounts. Ze vragen het slachtoffer vervolgens om toegang te geven tot hun apparaten of persoonlijke gegevens, vaak onder het mom van het oplossen van een probleem. Soms wordt er ook gevraagd om betalingen te doen voor neppe diensten of oplossingen.
De risico’s van helpdeskfraude zijn ernstig. Het slachtoffer kan persoonlijke informatie verliezen, zoals bankgegevens, wachtwoorden of creditcardinformatie, die later voor identiteitsdiefstal of verdere oplichting kunnen worden gebruikt. Daarnaast kunnen oplichters toegang krijgen tot apparaten van het slachtoffer, wat kan leiden tot het stelen van vertrouwelijke bestanden of het installeren van schadelijke software zoals virussen of ransomware. In sommige gevallen kan het slachtoffer ook financieel verlies lijden door onterechte betalingen voor vermeende diensten.
Mogelijke alarmbellen
- Ongevraagd contact: De oplichter benadert je onverwacht, bijvoorbeeld via telefoon of e-mail, en beweert dat er een probleem is met je computer of account. Legitieme bedrijven nemen meestal niet contact op zonder dat je zelf een verzoek hebt ingediend.
- Druk om snel te handelen: De oplichter probeert je onder druk te zetten door te zeggen dat er direct actie nodig is om een probleem op te lossen, bijvoorbeeld dat je computer anders wordt vergrendeld of dat er gevaar is voor je gegevens.
- Vraag om toegang tot je apparaat: De oplichter vraagt om toegang tot je computer of telefoon om zogenaamd een probleem op te lossen. Dit kan bijvoorbeeld door middel van software waarmee ze op afstand je apparaat kunnen bedienen.
- Betalingsverzoeken voor onterechte diensten: De oplichter vraagt je om betalingen te doen voor vermeende technische ondersteuning of oplossingen voor niet-bestaande problemen, vaak via onveilige betaalmethoden.
- Onprofessionele communicatie: De communicatie is vaak onduidelijk of onprofessioneel, met grammaticale fouten of vage beschrijvingen van het probleem. De oplichter kan bijvoorbeeld niet duidelijk uitleggen wat er precies mis is.
- Nepwebsites of links: De oplichter kan je vragen om een link te volgen naar een nepwebsite die eruitziet als een officiële klantenservicepagina. Deze sites worden vaak gebruikt om je persoonlijke gegevens of inloggegevens te stelen.
- Noodzakelijke informatie: De oplichter vraagt om persoonlijke informatie, zoals je wachtwoorden, bankgegevens of creditcardinformatie, onder het mom van het verifiëren van je account.
- Herhaald contact: Na het eerste contact blijft de oplichter aandringen om opnieuw contact op te nemen of zelfs meerdere keren proberen je te bereiken via verschillende kanalen.
Wat kan je doen als iemand in je omgeving slachtoffer is van helpdeskfraude?
Als iemand in je omgeving slachtoffer is van helpdeskfraude, is het belangrijk om snel en adequaat te handelen om verdere schade te beperken en de situatie te verhelpen. Hier zijn de stappen die je kunt ondernemen:
- Bied emotionele steun
Het slachtoffer kan zich schuldig, boos of beschaamd voelen. Het is belangrijk om empathie te tonen en te benadrukken dat het niet hun schuld is. Help hen kalmeren en herinner hen eraan dat oplichters vaak slimme tactieken gebruiken om mensen te misleiden. - Stop onmiddellijk verdere communicatie
Adviseer het slachtoffer om onmiddellijk contact met de oplichter te verbreken, of dit nu telefonisch, via e-mail of via een andere communicatiekanalen is. Als ze software hebben geïnstalleerd of op afstand toegang hebben gegeven tot hun apparaat, moet dit zo snel mogelijk worden stopgezet. - Verander wachtwoorden en beveilig accounts
Het slachtoffer moet onmiddellijk wachtwoorden van belangrijke accounts (zoals e-mail, bank, sociale media, etc.) wijzigen, vooral als ze tijdens de fraude persoonlijke gegevens hebben gedeeld. Het kan ook nuttig zijn om de beveiliging van online accounts te versterken door tweefactorauthenticatie in te stellen. - Meld de fraude bij de juiste instanties
Help het slachtoffer de fraude te melden bij de politie en bij de instantie die verantwoordelijk is voor het bestrijden van online fraude. Dit kan helpen om de oplichter te traceren en verdere slachtoffers te voorkomen. - Controleer op schadelijke software
Als het slachtoffer toegang heeft gegeven tot hun apparaat, moet je hen helpen controleren op virussen of andere schadelijke software die geïnstalleerd kan zijn. Dit kan door het uitvoeren van een antiviruscontrole of door de hulp van een IT-professionals in te schakelen om het apparaat te laten nakijken. - Waarschuw voor mogelijke vervolgfraude
Het slachtoffer moet alert blijven voor verdere pogingen van oplichters om contact op te nemen. Dit kan bijvoorbeeld zijn in de vorm van vervolgberichten waarin nog meer geld wordt geëist, of andere vormen van afpersing. Ze moeten waakzaam zijn voor verdachte berichten en deze niet beantwoorden. - Bied praktische ondersteuning
Help het slachtoffer bij het verzamelen van bewijs, zoals screenshots van communicatie of betalingsbewijzen. Dit kan van nut zijn voor de autoriteiten of voor het verkrijgen van eventuele terugbetalingen. - Ondersteun bij het herstel
De emotionele impact van helpdeskfraude kan groot zijn, dus het kan nuttig zijn om het slachtoffer aan te moedigen om professionele hulp te zoeken als dat nodig is, bijvoorbeeld een counselor of psycholoog om de gevolgen van de fraude te verwerken.
Door snel te handelen en het slachtoffer goed te ondersteunen, kun je helpen de schade te beperken en hen door het herstelproces heen te helpen. Het is belangrijk dat het slachtoffer zich niet geïsoleerd voelt en weet dat ze hulp kunnen krijgen om de situatie aan te pakken.
Meer weten over dit onderwerp?
Safe on web
https://safeonweb.be/nl/ik-word-opgebeld-door-een-onbekende-voor-een-pc-probleem
Veilig internetten
https://veiliginternetten.nl/thema/cybercrime-en-incidenten/wat-helpdeskfraude/